Standardy Ochrony Małoletnich w placówce wsparcia dziennego – Rodzinnym Klubie Wsparcia w Wysokiej

STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH W PLACÓWCE WSPARCIA DZIENNEGO – RODZINNYM KLUBIE WSPARCIA W WYSOKIEJ

1. Postanowienia ogólne

Personelem lub członkiem personelu jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, a także wolontariusz i stażysta.
Zasady bezpiecznych relacji personelu z małoletnimi:
- personel jednostki w ramach wykonywanych obowiązków kieruje się zasadą dobra małoletniego;
- personel traktuje małoletniego z szacunkiem i godnością;
- niedopuszczalne jest stosowanie przemocy wobec małoletniego.
Za małoletniego uważa się osobę poniżej 18. roku życia.
Rodzic lub opiekun dziecka jest uprawniony do jego reprezentacji zgodnie z dobrem dziecka i interesem społecznym. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich ma prawo do reprezentacji dziecka. O istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie. W przypadku braku porozumienia między rodzicami, zostają oni poinformowani o konieczności rozstrzygnięcia przez sąd rodzinny.
Zgoda rodzica dziecka oznacza zgodę co najmniej jednego z rodziców dziecka/opiekunów prawnych. Jednak w przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka należy poinformować rodziców o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinny.
Dane osobowe dziecka to wszelkie informacje umożliwiające identyfikację dziecka.
Krzywdzeniem małoletniego jest jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, naruszające prawa lub dobra osobiste małoletniego, w tym przestępstwa popełniane na osobie małoletniej.

2. Zasady zatrudniania pracowników/zleceniobiorców w Ośrodku Pomocy Społecznej Gminy Łańcut w celu ochrony dzieci przed krzywdzeniem.

Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej Gminy Łańcut przed zawarciem stosunku pracy/ umowy cywilnoprawnej, niezależnie od terminu jej trwania:
1. uzyskuje informacje czy dane osoby są zamieszczone w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym z dostępem ograniczonym,
2. wymaga od pracownika/ Zleceniobiorcy przedłożenia informacji z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2023 r. poz. 172 oraz z 2022 r. poz. 2600), lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego. Wykonanie powyższych obowiązków nie jest wymagane przed dopuszczeniem do działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi, członka rodziny małoletniego, lub osoby znanej osobiście rodzicowi małoletniego albo przedstawicielowi ustawowemu małoletniego, gdy jest ona wykonywana w stosunku do małoletniego dziecka, którego rodzic albo przedstawiciel ustawowy są dopuszczającymi do działalności.
Pracownik/Zleceniobiorca składa przed nawiązaniem stosunku pracy pisemne potwierdzenie spełniania warunku:
1. posiadania pełnej zdolności do czynności prawnych i korzystania z praw publicznych,
2. że nie toczy się przeciwko kandydatowi postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne.
W przypadku zatrudniania osoby do pracy z dziećmi posiadającego obywatelstwo innego państwa jest on zobowiązany do złożenia przed zatrudnieniem informacji z rejestru karnego państwa, którego jest obywatelem, uzyskiwanej do celów działalności zawodowej związanej z kontaktami z dziećmi.
W przypadku, gdy prawo państwa, którego obywatelem jest osoba, o której mowa w pkt 3 nie przewiduje wydawania informacji do celów działalności zawodowej związanej z kontaktami z dziećmi, osoba ta przedkłada informację z rejestru karnego tego państwa.
W przypadku, gdy prawo państwa, z którego ma być przedłożona informacja, o której mowa w pkt 3-4, nie przewiduje jej sporządzenia lub w danym państwie nie prowadzi się rejestru karnego, osoba, o której mowa w pkt 4, składa pracodawcy oświadczenie o tym fakcie wraz z oświadczeniem, że nie była prawomocnie skazana w tym państwie za czyny zabronione odpowiadające przestępstwom określonym w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189 a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii oraz, że nie wydano wobec niej innego orzeczenia, w którym stwierdzono, iż dopuściła się takich czynów zabronionych, oraz że nie ma obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu, innego uprawnionego organu lub ustawy stosowania się do zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi.
Pracownik/ Zleceniobiorca przed rozpoczęciem realizacji usługi na rzecz małoletnich zobowiązany jest do zapoznania się ze standardami ochrony małoletnich obowiązującymi w Ośrodku Pomocy Społecznej Gminy Łańcut oraz polityką bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych.
Potwierdzenie zapoznania się z w/w dokumentami oraz oświadczenia o zobowiązaniu się do ich przestrzegania składane jest w formie pisemnej (Załącznik nr 1).
Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej Gminy Łańcut umożliwia pracownikom udział w szkoleniach z zakresu ochrony dzieci przed krzywdzeniem (w tym identyfikowanie sytuacji stwarzających ryzyko krzywdzenia dzieci oraz symptomy krzywdzenia i plan wsparcia dziecka krzywdzonego).

3. Zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim, a personelem Placówki

Personel Placówki traktuje dziecko z szacunkiem, uwzględnia jego godność i indywidualne potrzeby. Niedopuszczalne jest stosowanie przemocy i nieprzyzwoitych działań wobec małoletniego w jakiejkolwiek formie werbalnej czy niewerbalnej.
Pracując z małoletnim należy pamiętać o zachowaniu odpowiedniego dystansu fizycznego i nie podejmowaniu interakcji, które mogłyby zostać uznane za nieprzyzwoite lub niestosowne. W szczególności nie należy inicjować lub uczestniczyć w zabawach zawierających elementy zapasów, siłowania się, walk, łaskotania, masażu i podobnych.
Zakazanym jest inicjowanie lub odpowiadanie na jakichkolwiek relacje o charakterze miłosnym lub seksualnym dotyczące małoletniego, w tym poprzez działania za pośrednictwem elektronicznych środków komunikacyjnych (m.in. media społecznościowe, komunikatory internetowe, platformy, wiadomości SMS/MMS). Zakazanym jest promowanie, rozpowszechnianie, udostępnianie małoletniemu treści o charakterze erotycznym lub pornograficznym.
Pracownikowi bezwzględnie zabrania się (pod groźbą sankcji karnych oraz sankcji wynikających z Kodeksu Pracy):
- nawiązywać relacji seksualnych z małoletnim;
- składać małoletniemu propozycji o charakterze seksualnym i pornograficznym, w tym również udostępniania małoletnim takich treści;
- proponować małoletnim alkoholu, wyrobów tytoniowych i innych używek.
Kontakt z małoletnim powinien odbywać się wyłącznie w godzinach pracy i powinien on dotyczyć wyłącznie celów edukacyjnych lub wychowawczych.
Każdorazowe utrwalanie wizerunku małoletnich wymaga zgody rodzica/opiekuna dziecka, z zastrzeżeniem kategorycznego zakazu utrwalania wizerunku małoletnich przez pracownika w celach innych niż zawodowe. Nie można utrwalać wizerunku dziecka dla potrzeb prywatnych.
Małoletniego nie wolno bić, popychać, szturchać, szczypać, poniżać w jakikolwiek sposób werbalny i pozawerbalny.
Uczestnicy zajęć opiekuńczo - wychowawczych mają obowiązek przestrzegania zasad i norm zachowania ustalonych w trakcie realizacji zajęć. Małoletni znają obowiązujące podczas realizacji zajęć procedury bezpieczeństwa.
Uczestnicy zajęć opiekuńczo - wychowawczych uznają prawo innych małoletnich do odmienności i zachowania tożsamości ze względu na: pochodzenie etniczne, narodowe, religię, status ekonomiczny, cechy rodzinne, wiek, płeć, orientację seksualną, cechy fizyczne, niepełnosprawność. Nie naruszają praw innych uczestników zajęć opiekuńczo - wychowawczych, nikogo nie dyskryminują.
Zachowanie i postępowanie uczestników zajęć opiekuńczo - wychowawczych wobec kolegów/ innych osób nie narusza ich poczucia godności/wartości osobistej. Małoletni są zobowiązani do respektowania praw i wolności osobistych swoich kolegów i koleżanek, ich prawa do własnego zdania, do poszukiwań i popełniania błędów, do własnych poglądów, wyglądu i zachowania – w ramach społecznie przyjętych norm i wartości.
Kontakty między uczestnikami zajęć cechuje zachowanie przez nich wysokiej kultury osobistej, np. używanie zwrotów grzecznościowych, uprzejmość, życzliwość, poprawny, wolny od wulgaryzmów język, kontrola swojego zachowania i emocji, wyrażanie opinii w spokojny sposób, który nikogo nie obraża i nie krzywdzi.
Bez względu na powód, agresja i przemoc fizyczna, słowna lub psychiczna wśród uczestników zajęć nigdy nie może być przez nich akceptowana lub usprawiedliwiona.
Pracownikowi Placówki zabrania się przyjmowania prezentów od uczestników oraz ich opiekunów.

4. Zasady i procedury podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego, zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia

W przypadku podejrzenia lub posiadania informacji dotyczących krzywdzenia małoletniego wychowawca niezwłocznie informuje Dyrektora Ośrodka Pomocy Społecznej Gminy Łańcut oraz sporządza notatkę służbową i przekazuje ją osobie wyznaczonej – Kierownikowi Działu Pomocy Środowiskowej w Ośrodku.
Osobą odpowiedzialną za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzieleniu mu wsparcia jest dyrektor Ośrodka, który przy współpracy Dyrektora Szkoły Podstawowej, z której na zajęcia w Rodzinnym Klubie Wsparcia uczęszcza dziecko, może zlecić psychologowi/pedagogowi zatrudnionemu w niniejszej szkole udzielenie wsparcia małoletniemu.
Dyrektor Ośrodka powołuje zespół interwencyjny, który opracowuje plan działań oraz plan wsparcia małoletniego mających na celu pomoc wychowankowi i objęcie go opieką. W planie działań uwzględnia się jakie konkretnie działania jakie podejmie Rodzinny Klub Wsparcia w celu zapewnienia bezpieczeństwa małoletniemu i odizolowania go od krzywdzącego. W planie wsparcia uwzględnia się wsparcie jakie zapewni RKW, a jeśli zaistnieje potrzeba to do jakiego podmiotu zostanie skierowany małoletni (np. poradnia psychologiczno pedagogiczna, zakład leczniczy). Plan działań/ wsparcia wychowanka Rodzinnego Klubu Wsparcia stanowi Załącznik nr 2.
W skład zespołu interwencyjnego wchodzi wychowawca Placówki, pracownik socjalny i Kierownik Działu Pomocy Środowiskowej w Ośrodku Pomocy Społecznej Gminy Łańcut.
Dyrektor Ośrodka wzywa rodziców małoletniego i w obecności psychologa/pedagoga - jeśli jest taka konieczność, przekazuje informacje dotyczące podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji, a także dalszych kroków jakie podejmie Placówka. Ze spotkania sporządza się notatkę.
Z każdego zdarzenia zagrażającego krzywdzeniem małoletniego, wychowawca sporządza Kartę zdarzeń zagrażających dobru małoletniego stanowiącą Załącznik Nr 3.

5. Procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz osób odpowiedzialnych za wszczynanie procedury "Niebieskie Karty"

Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej Gminy Łańcut informuje rodziców/opiekunów prawnych małoletniego o obowiązku zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia dziecka do organów ścigania (Policja, Prokuratura), a następnie dokonuje zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa.
W przypadku zagrożenia dobra dziecka Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej Gminy Łańcut ma możliwość zgłoszenia zdarzenia do sądu rodzinnego (wgląd w sytuację rodzinną).
W przypadku powzięcia w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych podejrzenia stosowania przemocy wobec osób doznających przemocy domowej lub w wyniku zgłoszenia dokonanego przez świadka przemocy domowej, wychowawca wszczyna procedurę „Niebieskie Karty”.
Wszczęcie procedury "Niebieskie Karty" następuje przez wypełnienie formularza „Niebieska Karta – A”, zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury "Niebieskie Karty" oraz wzorów formularzy "Niebieska Karta" (Dz.U. poz. 1870).
Wszczęcie procedury „Niebieskie Karty” ma na celu działania interwencyjne mające zapewnić bezpieczeństwo osobie doznającej przemocy domowej.

6. Zasady przeglądu i aktualizacji standardów, osoby odpowiedzialne

Standardy udostępnia się rodzicom/opiekunom prawnym oraz pracownikom na stronie internetowej Rodzinnego Klubu Wsparcia - Standardy Ochrony Małoletnich. Dodatkowo tekst dokumentu jest przekazywany jego rodzicom/ opiekunom prawnym przy zapisie małoletniego do RKW.
Wyciąg ze Standardów w formie drukowanej, dający możliwość zaznajomienia się z nim małoletnich, zostaje wywieszone na tablicy RKW.
Osobą odpowiedzialną za przygotowanie personelu RKW w zakresie stosowania Standardów jest Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej Gminy Łańcut . Wychowawcy są zobowiązani do zapoznanie się z treścią Standardów i ścisłego przestrzegania ich postanowień.
Wychowawcy Placówek, po zapoznaniu się z treścią Standardów, składają pisemne oświadczenie o stosowaniu się do ich zapisów. Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej Gminy Łańcut może również zorganizować dodatkowe szkolenie dotyczące Standardów Ochrony Małoletnich, praw dziecka i interwencji w sytuacji krzywdzenia małoletniego.
Niniejsze standardy podlegają weryfikacji raz na dwa lata pod względem zgodności z obowiązującymi przepisami prawa oraz ocenie ich merytorycznej przydatności.
Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej Gminy Łańcut wyznacza osobę odpowiedzialną za przestrzeganie realizacji Standardów Ochrony Małoletnich w Rodzinnym Klubie Wsparcia. Informacja dot. danych kontaktowych osoby wyznaczonej znajduje się w miejscu dostępnym.
Osoba, o której mowa w pkt 6 jest odpowiedzialna za monitorowanie realizacji Standardów, za reagowanie na sygnały ich naruszenia i prowadzenie rejestru zgłoszeń oraz za proponowanie zmian w ich treści.
Osoba, o której mowa w pkt 6, przeprowadza wśród pracowników placówki, raz na 24 miesiące, ankietę monitorującą poziom realizacji Standardów. Wzór ankiety stanowi Załącznik nr 4 do niniejszych Standardów.
W wyniku weryfikacji sporządzany będzie raport ewaluacyjny, w którym wskazane są ewentualne sugestie i kierunki aktualizacji standardów.

7. Sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego

Wszelkie dokumenty (np. notatki służbowe, notatki z rozmów, kopie dokumentacji) dotyczące interwencji sporządza się w Rodzinnym Klubie Wsparcia w formie papierowej, a następnie przekazuje do Kierownika Działu Pomocy Środowiskowej Ośrodka Pomocy Społecznej Gminy Łańcut.
Dokumenty przechowuje się zgodnie z Jednolitym Rzeczowym Wykazem Akt obowiązującym w Ośrodku Pomocy Społecznej Gminy Łańcut .

8. Wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi i zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet

Należy traktować wszystkie osoby z szacunkiem. Niedopuszczalne jest stosowanie jakiejkolwiek przemocy, w jakiejkolwiek formie czynów, słów, gestów, rysunków itp. Nie można poniżać, nękać lub zastraszać innych osób, czy to osobiście, czy poprzez wywieranie wpływu na otoczenie lub za pomocą środków społecznego przekazu (np. media społecznościowe, komunikatory internetowe).
Należy pamiętać o zachowaniu odpowiedniego dystansu fizycznego z osobą, z którą się rozmawia. Nie można podejmować interakcji, które mogłyby zostać uznane za niestosowne.
Bezpieczeństwo online. Wychowawca musi być świadomy cyfrowych zagrożeń i ryzyka wynikającego z rejestrowania swojej prywatnej aktywności w sieci przez aplikacje i algorytmy, ale także swoich własnych działań w Internecie. Dotyczy to „lajkowania” określonych treści, korzystania z aplikacji randkowych, na których może spotkać uczniów/uczennice, obserwowania określonych osób/stron w mediach społecznościowych i ustawień prywatności kont, z których korzysta. Należy brać pod uwagę, że gdy profil wychowawcy jest publicznie dostępny, dzieci i ich rodzice/opiekunowie mogą mieć wgląd w jego cyfrową aktywność.
Wychowawcom nie wolno nawiązywać kontaktów z uczniami poprzez przyjmowanie bądź wysyłanie zaproszeń w mediach społecznościowych.
W trakcie zajęć, osobiste urządzenia elektroniczne powinny być wyłączone lub wyciszone.

9. Sposoby dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.

Wszelkie dokumenty (np. notatki służbowe, notatki z rozmów, kopie dokumentacji) przechowuje się zgodnie z Jednolitym Rzeczowy Wykazem Akt obowiązującym w Ośrodku Pomocy Społecznej Gminy Łańcut.

10. Podstawy prawne

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze. zm.);
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy ( Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 t.j.);
Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1606);
Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym ( Dz. U. z 2023 r. poz. 1304 ze. zm.);
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1248 ze zm.);
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1138 ze zm.);
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego ( Dz. U. z 2022 r. poz. 1375 ze zm.);
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny ( Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.);
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 ze zm.);
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury "Niebieskie Karty" oraz wzorów formularzy "Niebieska Karta" (Dz. U z 2023 poz.1870).

Załączniki:
Załącznik nr 1: Oświadczenie pracownika [PDF]
Załącznik nr 2: Plan działań / wsparcia wychowanka Rodzinnego Klubu Wsparcia [PDF]
Załącznik nr 3: Karta zdarzeń zagrażających dobru małoletniego [PDF]
Załącznik nr 4: Monitoring Standardów– ankieta [PDF]
Załącznik nr 5: Zarządzenie 75/2023 w sprawie wprowadznia SOM w RKW [PDF]
Załącznik nr 6: Broszura informacyjna Standardu Ochrony Nieletnich [PDF]